Franz Eckert i azjatyckie hymny
W 2006 roku w Nowej Rudzie przy Miejskim Ośrodku Kultury został odsłonięty pomnik. Postawiono go przy alei sław – artystów, którzy zasłużyli się dla tego miasta. Pomnik, o którym mowa, przedstawia Franza Eckerta i powstał 90 lat po śmierci artysty. Może pomnik by nigdy nie powstał, gdyby nie wizyta młodego tokijczyka, który szukał dokumentację do filmu biograficznego.

Franz Eckert - popiersie w Nowej Rudzie.
Franz Eckert urodził się 5 kwietnia 1852 roku w Nowej Rudzie ( przed wojną Neurode), w rodzinie urzędnika sądowego. Mieszkał i wychowywał się przy Oberkichgasse 115/116 ( dziś ulica Kościelna). Niestety, numeracja ulic po wojnie się zmieniła, więc nieznana mi jest dokładna lokalizacja budynku. Zdolności muzyczne jakie zdradzał F. Eckert pojawiły się już od najmłodszych lat. Rodzice widząc jego talent postanowili kształcić go w tym kierunku, wysyłając do konserwatorium we Wrocławiu (Breslau), a następnie do Drezna (Dresden). Karierę zawodową rozpoczął jako muzyk wojskowy w Nysie (Neiße), szybko jednak przeniósł się do Wilhelmshaven, tam awansował na kapelmistrza marynarki wojennej.

Zdjęcie przedstawiające Franza Eckart.
Zdjęcie ze strony publicznej
W Kraju Kwitnącej Wiśni rozpoczął się w tym czasie okres tzw. westernizacji, czyli poznawania i wzmacniania wzorców kulturowych Zachodu (Europy i Ameryki Północnej) przez mieszkańców Azji. Nasz kapelmistrz marynarki wojennej z Nowej Rudy miał ogromny na to wpływ. W 1879 roku Eckert udał się do Japonii. Udał się tam krótko przed swoimi 27 urodzinami. Nauczał tam w Wojskowej Szkole w Toyama, a także w Akademii Muzycznej gry na europejskich instrumentach muzycznych. Był bardzo zdolnym i dobrym muzykiem, zauważyła to rodzina cesarska i otworzyła przed nim drzwi swojego dworu. Na dworze poznał wschodnią muzykę ceremonialną. Utworzył tam orkiestrę dworu cesarskiego.
Japońskie ministerstwo marynarki wojennej, na prośbę Suketsune Nakamura, szefa orkiestry marynarki wojennej, zaproponowało Eckertowi skomponowanie hymnu narodowego. Przyjęto, że słowami hymnu będzie nieznacznie zmodyfikowany wiersz japońsk Kimi Ga Yo . Wiersz ten od bardzo dawna był wykorzystywany w bajkach, opowiadaniach, popularnych historiach z codziennego życia, często recytowany przez dzieci na różnych uroczystościach państwowych. Muzyk podjął się bardzo ciężkiego zadania. Skorzystał z melodii Hayashiego Hiromoriego, którą zharmonizował i zaaranżował dla orkiestry wojskowej na instrumenty Starego Kontynentu. Premiera utworu odbyła się 3 listopada 1880 roku w Pałacu Cesarskim. Dopiero 1893 roku, 13 lat po premierze, utwór nabrał charakteru ceremonialnego i zaczęto ją śpiewać w szkołach podstawowych w czasie świąt państwowych zgodnie z zaleceniami Ministerstwa Edukacji. Utwór Kimi Ga Yo został oficjalnie uznany za hymn Japonii w 1999 roku.

Okładka wydania hymnu japońskiego według aranżacji Franza Eckerta z 1880 r. Zdjęcie ze strony publicznej.
31 marca 1899 roku Franz Eckert wrócił do Prus , ale na krótko, bo już dwa lata później 19 lutego 1901 roku otrzymał Franz Eckert prośbę o przybycie na dwór koreański. Miał tam zostać nauczycielem muzyki wojskowej. Kiedy kapelmistrz tam przybył, po dwudziestu latach spędzonych w Japonii, w Korei nie było prawie śladu zrozumienia dla muzyki zachodu. Tylko nieliczne grupki w kongregacjach chrześcijańskich śpiewały pieśni kościelne. Nie było szkół muzycznych, nie mówiąc już o orkiestrach wojskowych. Ceremoniom państwowym towarzyszyła koreańska muzyka tradycyjna. Przybyły Eckert miał stworzyć nowoczesną orkiestrę wojskową na wzór zachodni. Założył niewielką orkiestrę i zaczął uczyć koreańskich muzyków gry na zachodnich instrumentach. Najprawdopodobniej na popularność Eckarta w Korei wpłynął zapewne występ niemieckiej orkiestry marynarki wojennej 26 listopada 1883 roku, którą dyrygował. Otrzymał na dworze rekomendację od konsula niemieckiego w Seulu Heinricha Weiperta, który poznał Franza Eckerta w Japonii.

Okładka wydania hymnu koreańskiego według aranżacji Franza Eckerta z 1902 r.
Zdjęcie ze strony publicznej.
Już po półrocznych przygotowaniach odbył się koncert, na który zaproszono cesarza Gojoga, ministrów, dyplomatów. Koncert odniósł wielki sukces. Po tym wydarzeniu rząd koreański przekazał orkiestrze wojskowej budynek w zachodnim rogu Tapgol Park w Seulu 12 czerwca 1902 roku i wspierał Eckerta w udzielaniu lekcji muzyki. Eckert szkolił orkiestrę wojskową w tym budynku, organizując w każdy czwartek darmowy koncert w ośmiokątnym pawilonie Palgakjeong. Koncerty były nieocenioną okazją dla mieszkańców Seulu do poznania i docenienia zachodniej muzyki.
Wkrótce po występie naszemu muzykowi cesarz Gojong złożył propozycję skomponowania hymnu patriotyczny Wielkiego Cesarstwa Koreańskiego (Aegukga). Kompozycję oparł na koreańskiej pieśni ludowej. Hymn narodowy został przedstawiony cesarzowi 1 lipca 1902 roku. 9 września 1902 roku został wykonany dla większej publiczności podczas ceremonii urodzinowej cesarza Gojonga. Oficjalnie hymn ten został uznany 15 sierpnia następnego roku. Był pierwszym i jedynym hymnem zjednoczonego państwa koreańskiego. Grano go prawie 8 lat, do momentu kiedy Korea została zajęta przez Japonię w 1910 roku.

Franza Eckarta został pochowany na położonym w stolicy cmentarzu dla obcokrajowców.
Franz Eckert nie opuścił Korei i nadal tam mieszkał pod rządami Japonii, choć w bardziej napiętych okolicznościach z powodu utraty dawnych patronów. Zaczął mieć problemy zdrowotne. Powrót do swojego kraju był niemożliwy ze względu na wybuch I wojny światowej i Niemcy w tym czasie stały się wrogiem Japonii. W 1916 roku zrezygnował z funkcji dyrygenta nadwornej orkiestry i zmarł 6 sierpnia w tym samym roku, w Seulu w swojej willi w Hoehyeon-dong, w wieku 65 lat na raka żołądka.
Pogrzeb Franza Eckerta odbył się 7 sierpnia, dzień po jego śmierci. Padała lekka mżawka. Wdowa po Eckercie, jego najstarsza córka Amalie, jego zięć Martel, jego przyjaciele i byli członkowie jego orkiestry (70 osób) czuwali nad jego ostatnią podróżą. Szczątki Eckerta zostały pochowane na cmentarzu obcokrajowców Yanghwajin, Hapjeong-dong, Mapogu. Nadal spoczywa w tym miejscu.
Post powstał na podstawie artykułu „Franz Eckert und „seine“ Nationalhymnen. Eine Einführung” Prof. Dr. Hermann Gottschewski i Prof. Dr. Kyungboon Lee .
Bo każdy dzień jest częścią Historii !
Krzysztof Kręgielewski
P.S.
Artykuł został przedrukowany z mojej strony
na Facebooku - "Eckersdorf - Ciekawostki historyczne Bożkowa i okolic."
Uwaga
Macie w domu stare zdjęcia, na których w tle widać kawałek Bożkowa lub jego okolic? Może fragment domu, którego już nie ma? Zdjęcie ogródka przydomowego, gdzie rosło drzewo, które zostało wycięte dawno temu? A może dziadka w kapeluszu, babcię na ławce albo dzieci biegające przy pomniku? Dla Was to może zwykła, niepotrzebna już fotografia, a dla mnie to już bezcenny okruch historii.
Jeśli przechowujecie podobne zdjęcia albo inne przedmioty, gdzieś chowane na stryszkach czy szafach dajcie znać. Zbieram okruchy tej naszej przeszłości jak rozsypane puzzle, z których próbuję ułożyć obraz Bożkowa i jego okolic sprzed lat.
Świat bardzo szybko opróżnia się z opowieści jak i ludzi. Odchodzą one po cichu, bez śladu. Razem z nimi znika to, czego nie zdążyliśmy zapytać, zanotować, usłyszeć. Dlatego każde zdjęcie, każdy szczegół i każda rozmowa mają dziś ogromne znaczenie.
Jeśli w Waszych szufladach leżą fragmenty starego Bożkowa lub jego okolic dajcie znać. Przyjadę żeby zachować to co jeszcze nie zniknęło. A przy okazji możecie w ten sposób mnie poznać, pogadać, podzielić się historią, posłuchać i powspominać.